راز طول عمر با انگور: از تحقیقات علمی تا تجربیات کهن

۵. محتوای جامع درباره خواص انگور

۵.۱. انگور در طب ایرانی

در طب سنتی ایران، انگور جایگاه ویژه‌ای دارد و به عنوان یکی از مفیدترین میوه‌ها شناخته می‌شود. از دیدگاه طب ایرانی، انگور دارای مزاج گرم و تر است و به همین دلیل برای فصول گرم سال بسیار مناسب است.

ابن سینا در کتاب قانون خود اشاره کرده است که انگور می‌تواند به عنوان یک وعده غذایی کامل مصرف شود. این میوه زود هضم است و رطوبت مورد نیاز بدن را تأمین می‌کند. از دیدگاه طب سنتی، انگور برای پاکسازی مجاری و عروق و ریه بسیار مفید است.

با این حال، باید توجه داشت که انگور تازه می‌تواند باعث ایجاد نفخ شود. به همین دلیل توصیه می‌شود که بعد از مصرف انگور، کمی زیره یا رازیانه مصرف شود تا از ایجاد نفخ جلوگیری کند.

انواع انگور از دیدگاه طب سنتی

در طب ایرانی، انواع مختلف انگور دارای خواص متفاوتی هستند:

• انگور سیاه: دارای طبع گرم و تر و بسیار مقوی برای خون‌سازی
• انگور قرمز: دارای خاصیت ضدالتهابی و مفید برای قلب
• انگور سبز: دارای طبع معتدل و مناسب برای بیشتر افراد
• انگور بی‌دانه: هضم آسان‌تر و مناسب برای کودکان

۵.۲. خواص انگور برای کاهش فشار خون

یکی از مهم‌ترین خواص انگور، تأثیر آن بر کاهش فشار خون است. این خاصیت به دلیل محتوای بالای پتاسیم در انگور است. یک فنجان انگور (حدود ۱۵۰ گرم) حاوی ۲۸۸ میلی‌گرم پتاسیم است که حدود ۶٪ از نیاز روزانه بدن به این ماده معدنی را تأمین می‌کند.

پتاسیم یک ماده معدنی ضروری برای تنظیم فشار خون است. این ماده با مقابله با اثرات سدیم در بدن و کمک به شل شدن دیواره رگ‌های خونی، به کاهش فشار خون کمک می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف منظم انگور می‌تواند به کاهش فشار خون سیستولیک و دیاستولیک کمک کند.

علاوه بر این، کمبود پتاسیم می‌تواند باعث بروز اختلال حواس و افسردگی در سنین بالا شود. به ویژه در سالمندانی که مصرف میوه و سبزیجات در آنها کم است، مصرف منظم انگور می‌تواند به تأمین پتاسیم مورد نیاز بدن کمک کند.

مکانیسم اثر انگور بر فشار خون

انگور از چند طریق به کاهش فشار خون کمک می‌کند:

1. تأمین پتاسیم مورد نیاز بدن
2. حاوی ترکیبات فنولی که باعث گشاد شدن عروق می‌شوند
3. کاهش استرس اکسیداتیو در دیواره رگ‌ها
4. کاهش التهاب در سیستم عروقی
5. بهبود عملکرد اندوتلیال (لایه داخلی رگ‌های خونی)

۵.۳. انگور و پیشگیری از سرطان

انگور حاوی ترکیباتی با خواص آنتی‌اکسیدانی قوی است که می‌توانند از بروز سرطان جلوگیری کنند. مهم‌ترین این ترکیبات رسوراترول است که تحقیقات گسترده‌ای روی خواص ضدسرطانی آن انجام شده است.

رسوراترول موجود در انگور (به ویژه در پوست انگور قرمز و بنفش) می‌تواند از بدن در برابر سرطان‌های ناشی از آلودگی هوا و مصرف فرآورده‌های گوشتی محافظت کند. این ترکیب با مهار رشد سلول‌های سرطانی و القای آپوپتوز (مرگ برنامه‌ریزی شده سلول‌های سرطانی) عمل می‌کند.

علاوه بر رسوراترول، انگور حاوی ترکیبات مفید دیگری مانند کوئرستین، آنتوسیانین و کاتچین است که همگی در پیشگیری از سرطان مؤثر هستند. این ترکیبات با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد و کاهش استرس اکسیداتیو، از آسیب به DNA سلول‌ها جلوگیری می‌کنند.

انواع سرطان‌هایی که انگور در پیشگیری از آنها مؤثر است

• سرطان سینه: رسوراترول می‌تواند رشد سلول‌های سرطانی سینه را مهار کند.
• سرطان روده بزرگ: ترکیبات انگور می‌توانند از رشد پولیپ‌های پیش‌سرطانی جلوگیری کنند.
• سرطان پروستات: آنتی‌اکسیدان‌های انگور رشد سلول‌های سرطانی پروستات را کاهش می‌دهند.
• سرطان ریه: انگور می‌تواند از آسیب‌های ناشی از دود سیگار و آلودگی هوا به ریه جلوگیری کند.

۵.۴. خواص انگور برای دیابت

با وجود اینکه انگور حاوی قند طبیعی است، اما می‌تواند برای افراد مبتلا به دیابت مفید باشد. هر فنجان انگور حاوی حدود ۲۳ گرم قند است، اما شاخص گلیسمی آن پایین (۵۳) است، به این معنی که باعث افزایش ناگهانی قند خون نمی‌شود.

رسوراترول موجود در انگور حساسیت بدن به انسولین را افزایش می‌دهد. این ترکیب با بهبود استفاده بدن از گلوکز، به کاهش سطح قند خون کمک می‌کند. همچنین رسوراترول تعداد گیرنده‌های گلوکز در غشای سلول را افزایش می‌دهد که این امر در کنترل قند خون مؤثر است.

مطالعات نشان داده‌اند که مصرف منظم انگور (به ویژه انگور قرمز) می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش دهد. این اثر به دلیل ترکیبات پلی‌فنولی موجود در انگور است که باعث بهبود متابولیسم گلوکز و کاهش مقاومت به انسولین می‌شوند.

نکات مهم برای مصرف انگور در دیابتی‌ها

• مصرف انگور به مقدار متعادل (حداکثر یک فنجان در روز)
• ترجیحاً مصرف انگور با پوست (که حاوی بیشترین مقدار رسوراترول است)
• پرهیز از مصرف آب انگور صنعتی که قند افزوده دارد
• مصرف انگور همراه با پروتئین (مانند پنیر) برای کاهش سرعت جذب قند
• پایش منظم قند خون پس از مصرف انگور

۵.۵. فواید انگور برای سلامت چشم

ترکیبات گیاهی موجود در انگور می‌توانند از بافت چشم در برابر بیماری‌های شایع محافظت کنند. تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف انگور می‌تواند به حفظ سلامت شبکیه و جلوگیری از آسیب‌های بینایی کمک کند.

در یک مطالعه جالب، موش‌هایی که رژیم غذایی حاوی انگور داشتند، در مقایسه با گروه کنترل، عملکرد بهتری در تست‌های بینایی نشان دادند و آسیب‌های کمتری به شبکیه چشم آنها وارد شد. این اثر به دلیل آنتی‌اکسیدان‌های موجود در انگور است که از سلول‌های شبکیه در برابر استرس اکسیداتیو محافظت می‌کنند.

انگور همچنین حاوی ترکیبات لوتئین و زیگزانتین است که به عنوان “ویتامین‌های چشم” شناخته می‌شوند. این ترکیبات می‌توانند از چشم در برابر آسیب‌های ناشی از نور آبی (که از صفحات نمایش ساطع می‌شود) محافظت کنند و خطر ابتلا به دژنراسیون ماکولا وابسته به سن را کاهش دهند.

بیماری‌های چشمی که انگور در پیشگیری از آنها مؤثر است

• دژنراسیون ماکولا: آنتی‌اکسیدان‌های انگور از تخریب ماکولا (قسمت مرکزی شبکیه) جلوگیری می‌کنند.
• آب مروارید: ترکیبات انگور می‌توانند از کدر شدن عدسی چشم پیشگیری کنند.
• رتینوپاتی دیابتی: انگور با کاهش استرس اکسیداتیو در شبکیه، از عوارض چشمی دیابت جلوگیری می‌کند.
• خستگی چشم ناشی از نور آبی: لوتئین و زیگزانتین انگور از چشم در برابر نور مضر صفحات دیجیتال محافظت می‌کنند.

۵.۶. انگور و تقویت حافظه

انگور می‌تواند تأثیرات شگفت‌انگیزی بر سلامت مغز و تقویت حافظه داشته باشد. مطالعات نشان داده‌اند که نوشیدن آب انگور طبیعی می‌تواند سرعت عملکرد حافظه و بهبود خلق و خو را تنها ۲۰ دقیقه پس از مصرف افزایش دهد.

رسوراترول موجود در انگور با افزایش جریان خون به مغز و تحریک رشد سلول‌های عصبی جدید، به بهبود عملکرد شناختی کمک می‌کند. در یک مطالعه روی موش‌ها، مصرف رسوراترول به مدت ۴ هفته منجر به بهبود قابل توجه در یادگیری، حافظه و خلق و خو شد.

این ترکیب همچنین می‌تواند از مغز در برابر بیماری‌های تخریب‌کننده عصبی مانند آلزایمر و پارکینسون محافظت کند. رسوراترول با کاهش تجمع پلاک‌های آمیلوئید در مغز (که عامل اصلی آلزایمر هستند) و کاهش التهاب عصبی عمل می‌کند.

مکانیسم اثر انگور بر مغز و حافظه

1. افزایش جریان خون به مغز
2. تحریک نوروژنز (تولید سلول‌های عصبی جدید)
3. کاهش التهاب عصبی
4. محافظت از نورون‌ها در برابر استرس اکسیداتیو
5. کاهش تجمع پروتئین‌های سمی در مغز
6. بهبود ارتباط بین سلول‌های عصبی

۵.۷. تأثیر انگور بر سلامت قلب

انگور قرمز به دلیل محتوای بالای آنتی‌اکسیدان‌ها، یکی از بهترین مواد غذایی برای سلامت قلب محسوب می‌شود. ترکیبات فنولی موجود در انگور قرمز می‌توانند التهاب را کاهش داده و به آرامش رگ‌های خونی کمک کنند.

این ترکیبات به اندازه آسپرین می‌توانند خون را رقیق کرده و از لخته شدن پلاکت‌ها جلوگیری کنند. این خاصیت می‌تواند خطر حملات قلبی و سکته مغزی را کاهش دهد. بیشتر این مواد مفید در پوست و دانه‌های انگور قرمز یافت می‌شوند.

مصرف منظم انگور قرمز می‌تواند به کاهش کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL) کمک کند. همچنین فلاونوئیدهای موجود در انگور می‌توانند از اکسیداسیون کلسترول LDL جلوگیری کنند که این امر در پیشگیری از تصلب شرایین بسیار مهم است.

فواید انگور برای سیستم قلبی-عروقی

• کاهش فشار خون
• بهبود عملکرد اندوتلیوم (پوشش داخلی رگ‌های خونی)
• کاهش التهاب عروقی
• پیشگیری از تشکیل لخته خون
• کاهش کلسترول بد و افزایش کلسترول خوب
• پیشگیری از سخت شدن دیواره عروق (تصلب شرایین)

۵.۸. آداب مصرف انگور

برای بهره‌مندی کامل از خواص انگور، لازم است به روش صحیح مصرف آن توجه کنید. یکی از مهم‌ترین نکات این است که هرگز انگور را با معده خالی مصرف نکنید. خوردن انگور در حالت ناشتا می‌تواند باعث افزایش اسید معده و آسیب به پوشش داخلی معده و روده شود.

مصرف زیاد انگور به صورت ناشتا ممکن است منجر به سردرد، التهاب معده و حالت تهوع شود. این اثر به دلیل وجود اسید سالیسیلیک در انگور است که می‌تواند تحریک‌پذیری معده را افزایش دهد.

بهترین زمان مصرف انگور بین وعده‌های غذایی یا همراه با غذا است. همچنین توصیه می‌شود انگور را به خوبی بشویید و ترجیحاً با پوست مصرف کنید، زیرا بیشتر ترکیبات مفید انگور در پوست آن قرار دارند.

نکات مهم در مصرف انگور

• از مصرف انگور با معده خالی خودداری کنید
• انگور را به خوبی بشویید تا باقیمانده سموم کشاورزی از بین برود
• ترجیحاً انگور را با پوست مصرف کنید
• در صورت ایجاد نفخ، می‌توانید انگور را با زیره یا رازیانه مصرف کنید
• مصرف انگور برای کودکان زیر یک سال توصیه نمی‌شود
• افراد مبتلا به نارسایی کلیوی باید در مصرف انگور احتیاط کنند