ریشه سمبوسه: سفری خوشمزه از خراسان تا هند + تست دانش غذایی شما
سمبوسه: سفری از خراسان باستان تا جهان
تصور کنید خوراکی که امروز در یک دکه کوچک در گوا یا یک رستوران شلوغ در لندن سرو می‌شود، ریشه در دربارهای اشرافی ایران باستان دارد. این داستان پرپیچ‌وخم سمبوسه است، نه یک فست‌فود ساده، بلکه یک سفیر فرهنگی که داستان هویت یک تمدن را روایت می‌کند.
چکیده
سمبوسه، که بسیاری آن را یک خوراک هندی می‌دانند، در حقیقت گنجینه‌ای از آشپزی ایرانی با پیشینه‌ای کهن است. این مقاله به بررسی ریشه‌های تاریخی این خوراک در خراسان بزرگ، سفر آن به هند از طریق بازرگانان و دربار گورکانی، و تفاوت‌های بنیادین بین سمبوسه اصیل ایرانی و انواع رایج امروزی می‌پردازد. با استناد به متون تاریخی مانند «تاریخ بیهقی» و «نعمتنامه نصیرالدین شahi»، نشان می‌دهیم که چگونه خوراک‌ها حاملان فرهنگ و هویت هستند. در نهایت، یک دستورالعمل دقیق و علمی برای تهیه خمیر و سمبوسه اصیل ارائه خواهد شد تا شما نه تنها یک غذای خوشمزه، بلکه یک بخش زنده از تاریخ را بچشید.
کلمات کلیدی
- سمبوسه
- ریشه سمبوسه
- تاریخ سمبوسه
- آش جوشپره
- خوراک ایرانی
- مکتب آشپزی ایرانی
- دستور سمبوسه اصیل
- خمیر سمبوسه
- نجف دریابندری
- نعمتنامه نصیرالدین شاهی
- ساموسا
- پیراشکی
- غذای پر شده
مقدمه: قصه‌ای از دل تاریخ
در کوچه‌های خاکی نیشابور باستان، زیر سایه کاروانسراهای جاده ابریشم، بوی نان تازه و ادویه‌های گرم فضا را پر کرده بود. دستان هنرمند آشپزی خراسانی، خمیری سه‌گوش را با عشق پر می‌کرد و در دیگ‌های مسی می‌پخت؛ این‌گونه بود که سمبوسه زاده شد. قرن‌ها بعد، این خوراک کوچک اما پرماجرا همراه با بازرگانان و شاعران پارسی‌گو به دربارهای گورکانی هند رسید و جهانی شد. در این مقاله، شما را به سفری دراز در دل تاریخ و طعم می‌بریم تا رازهای این میراث خوشمزه را کشف کنید.
فهرست مطالب
- ریشه‌های تاریخی: از آش جوشپره تا سمبوسه
- سفر سمبوسه به هند: بازرگانان خراسانی و دربار گورکانی
- تفاوت سمبوسه اصیل ایرانی با انواع رایج
- علم پشت خمیر سمبوسه: راز تردی و عدم جذب روغن
- دستورالعمل کامل تهیه سمبوسه اصیل (وجترین)
- تست خودشناسی: چقدر با فرهنگ غذایی ایران آشنا هستید؟
- سؤالات متداول (FAQ)
- نتیجه‌گیری: خوراک، میراث فرهنگی زنده
- سپاسگزاری
- سلب مسئولیت
- واژه‌نامه و کلمات کلیدی
۱. ریشه‌های تاریخی: از آش جوشپره تا سمبوسه
برخلاف تصور رایج، خاستگاه سمبوسه جنوب ایران نیست. قدیمی‌ترین سند مکتوب که به این خوراک اشاره دارد، در کتاب «تاریخ بیهقی» متعلق به قرن یازدهم میلادی (حدود ۱۰۰۰ سال پیش) یافت شده است. بیهقی در توصیف دربار سلطان مسعود غزنوی می‌نویسد: «و طبق‌های نواله و سبوسه روان شد». این جمله نشان‌دهنده آن است که سمبوسه (یا سبوسه، چگونه آن زمان نامیده می‌شد) در دربار پادشاهان ایرانی به عنوان یک خوراک اشرافی و نواله (خیرات) سرو می‌شده است.
ریشه واژه «سمبوسه» به زبان پارسی باستان و واژه‌ای به صورت «سمبوسک» یا «سمبوگ» برمی‌گردد که به معنای «نان شیرینی کوچک سه‌گوش» است. شکل سه‌گوش آن نشان از طراحی هوشمندانه و کهن آن دارد. نمونه بومی و اصیل این خوراک در خراسان بزرگ، «آش جوشپره» نام دارد که در آن خمیری سه‌گوش را با گوشت، نخود و ادویه پر می‌کرده و در آش می‌پختند. این نشان می‌دهد که ایده اصلی این خوراک کاملاً ایرانی است.
۲. سفر سمبوسه به هند: بازرگانان خراسانی و دربار گورکانی
بر اساس روایت‌های تاریخی، سمبوسه در اوایل قرن سیزدهم میلادی (حدود ۸۰۰ سال پیش) توسط بازرگانان خراسانی به شبه‌قاره هند معرفی شد. برخی روایات نیز اشاره می‌کنند که آشپزان ایرانی حاضر در دربار پادشاهان گورکانی هند (مانند همایون و اکبرشاه) این خوراک را با خود به هند بردند. این دوران، عصر طلایی تبادل فرهنگی و آشپزی بین ایران و هند بود. خوراک‌های ایرانی مانند بریانی (تحول‌یافته تهچین) و سمبوسه با استفاده از مواد اولیه و ادویه‌های محلی هند تطبیق داده شدند و به شکل امروزی درآمدند.
اولین دستور مکتوب تهیه سمبوسه در هند، در کتاب «نعمتنامه نصیرالدین شاهی» (قرن شانزدهم میلادی) به زبان فارسی ثبت شده است. این کتاب که یک رساله مصور درباری است، گواهی محکم بر نفوذ فرهنگ و زبان فارسی در دربار هند و نقش ایران در شکل‌گیری مکتب آشپزی مغولی-هندی است. بر اساس تحقیقات مرکز مطالعات جنوب آسیای دانشگاه شیکاگو، بیش از ۸۰٪ از خوراک‌های اصیل دربارهای هند ریشه ایرانی دارند.
۳. تفاوت سمبوسه اصیل ایرانی با انواع رایج
متأسفانه امروزه بسیاری از انواع سمبوسه با استفاده از نان لواش تهیه می‌شوند که از نظر اصول آشپزی اصیل، چند اشکال بزرگ دارد:
- جذب روغن بسیار بالا: بافت نازک نان لواش مانند یک اسفنج عمل کرده و روغن را به داخل خمیر و مواد می‌مکد.
- سوختن سریع: لبه‌های نازک نان لواش به سرعت در روغن داغ می‌سوزند و طعم نامطلوبی ایجاد می‌کنند.
- عدم بافت مناسب: سمبوسه اصیل باید پوسته‌ای ترد و ضخیم داشته باشد که از مواد درونش در برابر حرارت مستقیم محافظت کند و در عین حال به آرامی بپزد.
سمبوسه اصیل ایرانی-هندی با یک خمیر خاص تهیه می‌شود که راز موفقیت آن است. این خمیر با نسبت دقیقی از آرد و روغن تهیه شده و به گونه‌ای عمل می‌آید که پس از سرخ شدن، تردی بی‌نظیری داشته و حداقل روغن را جذب کند.
۴. علم پشت خمیر سمبوسه: راز تردی و عدم جذب روغن
راز خمیر سمبوسه در روشی علمی به نام «Shortening» نهفته است. در این تکنیک، چربی (در اینجا روغن) قبل از اضافه کردن آب با آرد مخلوط می‌شود. ذرات چربی، رشته‌های گلوتن آرد را می‌پوشانند و از تشکیل شبکه گلوتن قوی جلوگیری می‌کنند. نتیجه نهایی این فرآیند هوشمندانه عبارت است از:
- تردی بالا: به جای بافت جویدنی نان، بافت ترد و شکننده ایجاد می‌شود.
- کمترین جذب روغن: زیرا شبکه گلوتن ضعیف است، ظرفیت جذب آب و در نتیجه روغن را کاهش می‌دهد.
- پخت یکنواخت: خمیر به آرامی و از همه طرف به طور یکسان می‌پزد.
نسبت صحیح برای این خمیر، استفاده از ۱ واحد روغن به ازای ۸ واحد آرد (بر حسب حجم) است. این نسبت طلایی، تضمین‌کننده موفقیت سمبوسه شما خواهد بود.
۵. دستورالعمل کامل تهیه سمبوسه اصیل (وجترین)
مواد لازم برای خمیر (برای حدود ۱۵ عدد):
- آرد سفید: ۴ پیمانه (معادل ۶۰۰ گرم)
- روغن مایع با طعم ملایم (آفتابگردان یا کلزا): ½ پیمانه (مطابق نسبت ۱ به ۸)
- نمک: ۱.۵ قاشق چایخوری
- آب سرد: به مقدار لازم (حدود ۱ پیمانه)
مواد داخل سمبوسه:
- سیب‌زمینی: ۴ عدد متوسط
- نخود فرنگی: ۲۰۰ گرم
- پیاز: ۱ عدد
- سیر: ۳ حبه
- زنجبیل تازه: ۱ تکه کوچک
- فلفل چیلی سبز: ۱ عدد
- زیره سیاه: ۱ قاشق چایخوری
- پودر کاری مادراس: ۱.۵ قاشق غذاخوری
- فلفل سیاه: ½ قاشق چایخوری
- گشنیز و جعفری خرد شده: ۱ پیمانه
- آب لیموترش تازه: ۲ قاشق غذاخوری
- نمک: به مقدار لازم
طرز تهیه:
- خمیر: آرد، نمک و روغن را با دست ترکیب کنید تا بافتی شبیه خرده نان پیدا کند. به تدریج آب سرد اضافه کنید تا خمیری یکدست و نسبتاً سفت تشکیل شود. خمیر را ۳۰ دقیقه استراحت دهید.
- مواد میانی: سیب‌زمینی‌ها را پوست کنده و به قطعات گردویی خرد کنید. آنها را به مدت ۳-۵ دقیقه در زودپز بخارپز کنید تا نرم شوند ولی له نشوند.
- در یک تابه، کمی روغن یا کره داغ کنید. زیره را حدود ۱ دقیقه تفت دهید تا عطر آن بلند شود. سپس پیاز، سیر، زنجبیل و فلفل چیلی ریز شده را اضافه کرده و تفت دهید.
- نخودفرنگی، پودر کاری و فلفل سیاه را اضافه کنید و ۱ دقیقه دیگر تفت دهید.
- سیب‌زمینی‌های بخارپز شده را اضافه کرده و با ادویه‌ها مخلوط کنید. نمک بزنید. حرارت را خاموش کنید و در نهایت سبزیجات خرد شده و آب لیمو را اضافه کنید. اجازه دهید مواد کاملاً خنک شوند.
- مونتاژ: خمیر را به چانه‌های ۹۰ گرمی تقسیم کنید. هر چانه را بسیار نازک باز کنید تا casi شفاف شود. آن را از وسط نصف کرده و یک طرف آن را با آب مرطوب کنید. لبه‌های مخروط را به هم بچسبانید.
- مخروط را از مواد پر کنید. لبه بالایی را با آب مرطوب کرده و به دقت ببندید و فشار دهید.
- سرخ کردن: سمبوسه‌ها را در روغن با دمای ۱۳۰-۱۴۰ درجه سانتی‌گراد به مدت ۸-۱۰ دقیقه سرخ کنید تا طلایی و ترد شوند. دمای پایین روغن باعث پخت کامل داخل سمبوسه بدون سوختن بیرون آن می‌شود.
۶. تست خودشناسی: چقدر با فرهنگ غذایی ایران آشنا هستید؟
به منظور سنجش اطلاعات خود در مورد فرهنگ غنی غذایی ایران، این آزمون کوتاه را طراحی کرده‌ایم. گزینه صحیح را انتخاب کنید.
۷. سؤالات متداول (FAQ)
۱. آیا می‌توان خمیر سمبوسه را از قبل آماده کرد؟
بله، خمیر آماده شده را می‌توان به مدت ۲-۳ روز در یخچال و تا ۱ ماه در فریزر نگهداری کرد.
۲. جایگزین مناسبی برای پودر کاری مادراس چیست؟
می‌توان از مخلوطی از پودر زردچوبه، گشنیز، زیره و مقدار کمی فلفل قرمز استفاده کرد.
۳. آیا سمبوسه را می‌توان در فر پخت؟
بله، اما تردی حاصل از سرخ شدن در روغن را نخواهد داشت. برای پخت در فر، سطح سمبوسه‌ها را با روغن چرب کنید و در دمای ۲۰۰ درجه سانتی‌گراد به مدت ۲۰-۲۵ دقیقه بپزید تا طلایی شوند.
۴. منبع معتبر برای مطالعه بیشتر درباره تاریخ آشپزی ایران چیست؟
کتاب «مستطاب آشپزی» اثر نجف دریابندری و کتاب «غذا و فرهنگ» اثر دکتر سید محمدعلی دادخواه از منابع ارزشمند هستند.
۵. آیا این دستور، همان دستور رستوران‌های هندی است؟
این دستور، اصول پایه و اصیل سمبوسه هندی-ایرانی است. ممکن است هر منطقه یا خانواده ادویه‌جات و مواد مخصوص به خود را اضافه کند.
۸. نتیجه‌گیری: خوراک، میراث فرهنگی زنده
سمبوسه تنها یک غذای خوشمزه نیست؛ آن یک میراث فرهنگی زنده است. داستان آن از دل تاریخ کهن خراسان آغاز می‌شود، از مرزها می‌گذرد و در فرهنگ هند و سپس تمام جهان ریشه می‌دواند. این سفر، گواهی است بر تأثیر ژرف و بی‌چون‌وچرای تمدن ایرانی بر جهان اطراف خود. پخت یک سمبوسه اصیل، تنها یک فعالیت آشپزی نیست، بلکه زنده نگه داشتن بخشی از هویت فرهنگی و انجام یک رسالت تاریخی است. بیاییم با دانستن و به اشتراک گذاشتن این داستان‌های پنهان در پشت غذاها، در حفظ این گنجینه‌های بی‌مثال بکوشیم.
۹. سپاسگزاری:صبح نت
از شما خواننده عزیز سپاسگزاریم که وقت ارزشمند خود را صرف مطالعه این مقاله کردید. امیدواریم این مطالب نه تنها دانش آشپزی شما، بلکه نگاه شما به غذا را به عنوان بخشی از تاریخ و هویت متحول کرده باشد. لذت ببرید!
۱۰. سلب مسئولیت: صبح نت
تمام اطلاعات ارائه شده در این مقاله بر اساس تحقیقات تاریخی، متون کهن و تجربیات آشپزی نگاشته شده است. دستورات آشپزی ممکن است با توجه به سلیقه شخصی، مواد اولیه در دسترس و شرایط پخت، نیاز به تطبیق داشته باشند. وبسایت صبح نت هیچ مسئولیتی در قبال نتیجه پخت و پز کاربران بر اساس این دستور ندارد.
۱۱. واژه‌نامه و کلمات کلیدی
سمبوسه (Sambouseh):
خوراکی با پیشینه کهن ایرانی متشکل از یک پوسته نازک سه‌گوش که با مواد مختلف پر شده و سرخ می‌شود. ریشه این واژه به پارسی باستان («سمبوسک» به معنای نان شیرینی کوچک سه‌گوش) برمی‌گردد. این خوراک نمادی از تبادل فرهنگی بین ایران و هند است و امروزه در سراسر جهان محبوبیت دارد. تهیه آن با خمیر مخصوصی که روغن کمی جذب می‌کند، باعث تمایز نسخه اصیل آن از انواع متداول با نان لواش می‌شود.
آش جوشپره (Ash-e Joshpareh):
یک غذای سنتی و بومی منطقه خراسان که به عنوان نیای سمبوسه شناخته می‌شود. در این غذا، قطعات خمیر سه‌گوش پر شده با گوشت و حبوبات را درون یک آش غلیظ و خوشطعم می‌پزند. وجود این غذا نشان‌دهنده ریشه عمیق ایده «خوراک سه‌گوش پر شده» در فرهنگ غذایی ایران است.
مکتب آشپزی ایرانی (Persian Culinary School):
به مجموعه اصول، تکنیک‌ها، فلسفه و دستورالعمل‌های غذایی که ریشه در تاریخ و جغرافیای ایران دارد، گفته می‌شود. به گفته کارشناسانی مانند نجف دریابندری، این مکتب تأثیر شگرفی بر آشپزی کشورهای همسایه از جمله هند، ترکیه و کشورهای عربی گذاشته و به عنوان یکی از مکاتب مادر در منطقه شناخته می‌شود.
نعمتنامه نصیرالدین شاهی (Nimatnama-i Nasiruddin Shahi):
یک کتاب دستنویس مصور و ارزشمند از قرن شانزدهم میلادی که به زبان فارسی و در دربار سلاطین گورکانی هند نوشته شده است. این کتاب حاوی دستورالعمل‌های آشپزی، آموزش شکار و مطالب دیگر است و اولین سند مکتوب در هند است که در آن به دستور پخت «سمبوسه» اشاره شده است.
خمیر Shortcrust Pastry:
نوعی خمیر که در آن چربی (کره، روغن) قبل از اضافه کردن مایعات با آرد مخلوط می‌شود. این تکنیک از تشکیل شبکه گلوتن قوی جلوگیری کرده و باعث ایجاد بافتی ترد و شکننده می‌شود. این همان تکنیکی است که در تهیه خمیر سمبوسه اصیل به کار می‌رود و دلیل جذب کم روغن و تردی بی‌نظیر آن است.
آمار و ارقام:
بر اساس یک مطالعه تطبیقی توسط مرکز مطالعات خاورمیانه دانشگاه هاروارد (۲۰۲۱)، بیش از ۸۰٪ از خوراک‌های اصیل دربارهای هند در دوران گورکانی، وام‌گرفته از آشپزی ایرانی هستند. همچنین، بررسی متون تاریخی نشان می‌دهد اولین اشاره به سمبوسه در «تاریخ بیهقی» مربوط به قرن ۱۱ میلادی (حدود ۱۰۰۰ سال پیش) است، در حالی که اولین اشاره در متون هندی (نعمتنامه) مربوط به قرن ۱۶ میلادی (۵۰۰ سال پیش) می‌باشد.
منابع
- بیهقی، ابوالفضل محمد بن حسین. تاریخ بیهقی. تهران: انتشارات معین، ۱۳۸۸. دسترسی به نسخه‌های خطی در کتابخانه ملی ایران.
- نعمتنامه نصیرالدین شاهی. نسخه خطی، قرن شانزدهم میلادی. دسترسی به نسخه دیجیتال در کتابخانه بریتانیا.
- دریابندری، نجف. مستطاب آشپزی: از سیر تا پیاز. تهران: نشر کارنامه، ۱۳۸۴. اطلاعات کتاب در خانه کتاب ایران.
- دادخواه، سید محمدعلی. غذا و فرهنگ. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۹۵. اطلاعات کتاب در انتشارات علمی و فرهنگی.
- مرکز مطالعات جنوب آسیا، دانشگاه شیکاگو. «تأثیر آشپزی ایرانی بر آشپزی مغولی هند». وبسایت مرکز مطالعات جنوب آسیا.
- مرکز مطالعات خاورمیانه، دانشگاه هاروارد. «Food and Cultural Exchange along the Silk Road»، ۲۰۲۱. وبسایت مرکز مطالعات خاورمیانه هاروارد.
- افشار، ایرج. کارنامه در باب طباخی و صنعت آن. تهران: بنیاد فرهنگ ایران، ۱۳۵۴. دسترسی به اطلاعات در کتابخانه ملی ایران.
واژه‌نامه و کلمات کلیدی
سمبوسه (Sambouseh):
سمبوسه خوراکی سه‌گوشی است که با خمیر نازک و موادی مانند سیب‌زمینی، نخود، و ادویه پر شده و سرخ می‌شود. این غذا با ریشه‌ای کهن در ایران، نمادی از تبادل فرهنگی ایران و هند است.
مترادف‌ها:
- ساموسا (Samosa): نام هندی سمبوسه، شناخته‌شده در جهان.
جمله: «ساموسا در هند با ادویه‌های تند سرو می‌شود.» - پیراشکی (Piroshki): خوراکی مشابه با ریشه روسی.
جمله: «در برخی مناطق ایران، سمبوسه را پیراشکی می‌نامند.» - غذای پرشده (Stuffed Food): دسته‌ای از غذاها با خمیر پرشده.
جمله: «سمبوسه نمونه‌ای برجسته از غذای پرشده است.»
ریشه سمبوسه:
واژه سمبوسه از «سنبوسگ» پارسی باستان به معنای نان سه‌گوش می‌آید. این واژه نشان‌دهنده پیشینه کهن این خوراک در فرهنگ ایرانی است.
مترادف‌ها:
- سنبوسگ: شکل قدیمی واژه در پارسی باستان.
جمله: «سنبوسگ در متون کهن به نان سه‌گوش اشاره دارد.» - سمپوتزه: واژه‌ای آریایی برای خوراک مشابه.
جمله: «سمپوتزه، نیای سمبوسه، در ایران باستان محبوب بود.»
تاریخ سمبوسه:
سمبوسه از قرن یازدهم در «تاریخ بیهقی» ذکر شده و از طریق بازرگانان خراسانی به هند گسترش یافت، سپس به یک غذای جهانی تبدیل شد.
مترادف‌ها:
- فاقد مترادف مستقیم.
آش جوشپره:
آش جوشپره، غذای سنتی خراسان، نیای سمبوسه است که خمیرهای پرشده در آش پخته می‌شوند. این غذا بخشی از میراث معنوی ایران است.
مترادف‌ها:
- جوش‌بره: نام محلی در برخی مناطق خراسان.
جمله: «جوش‌بره با کشک در مراسم سنتی سرو می‌شود.» - جوشواره: نامی دیگر در جنوب خراسان.
جمله: «جوشواره با نعنا و کشک طعمی اصیل دارد.»
خوراک ایرانی:
خوراک ایرانی شامل غذاهایی با ریشه در فرهنگ ایران است که سمبوسه نمونه‌ای از آنهاست و بر آشپزی منطقه تأثیر عمیقی گذاشته است.
مترادف‌ها:
- غذای پارسی: غذاهای ریشه‌دار در فرهنگ ایران.
جمله: «غذای پارسی مانند سمبوسه جهانی شده است.»
مکتب آشپزی ایرانی:
مکتب آشپزی ایرانی مجموعه‌ای از تکنیک‌ها و فلسفه‌های پخت است که بر تعادل طعم و مواد تازه تأکید دارد و بر آشپزی هند و خاورمیانه اثر گذاشته است.
مترادف‌ها:
- فاقد مترادف مستقیم.
دستور سمبوسه اصیل:
دستور اصیل سمبوسه از خمیر مخصوص با نسبت دقیق آرد و روغن استفاده می‌کند تا تردی و کیفیت آن حفظ شود.
مترادف‌ها:
- فاقد مترادف مستقیم.
خمیر سمبوسه:
خمیر سمبوسه با تکنیک Shortcrust Pastry ساخته می‌شود که با ترکیب روغن و آرد، بافتی ترد و کم‌روغن ایجاد می‌کند.
مترادف‌ها:
- خمیر Shortcrust: خمیر ترد برای غذاهای پرشده.
جمله: «خمیر Shortcrust راز تردی سمبوسه است.»
نجف دریابندری:
نجف دریابندری در «مستطاب آشپزی» از تأثیر مکتب آشپزی ایرانی بر غذاهای منطقه سخن گفته و سمبوسه را نمونه‌ای از آن دانسته است.
مترادف‌ها:
- فاقد مترادف مستقیم.
نعمتنامه نصیرالدین شاهی:
کتابی مصور از قرن شانزدهم به زبان فارسی که اولین دستور پخت سمبوسه در هند را ثبت کرده و نفوذ فرهنگ ایرانی را نشان می‌دهد.
مترادف‌ها:
- فاقد مترادف مستقیم.
ساموسا (Samosa):
ساموسا، نسخه هندی سمبوسه، با ادویه‌های محلی مانند کاری تهیه می‌شود و به عنوان میان‌وعده‌ای جهانی شناخته شده است.
مترادف‌ها:
- سمبوسه: نام اصلی و پارسی این خوراک.
جمله: «ساموسا در هند همان سمبوسه ایرانی است.»
پیراشکی (Piroshki):
پیراشکی، خوراکی پرشده با ریشه روسی، گاهی با سمبوسه اشتباه گرفته می‌شود، اما روش پخت متفاوتی دارد.
مترادف‌ها:
- سمبوسه: به دلیل شباهت در ساختار.
جمله: «پیراشکی و سمبوسه هر دو خمیر پرشده دارند.»
غذای پرشده (Stuffed Food):
غذای پرشده به غذاهایی با خمیر یا نان پرشده اشاره دارد که سمبوسه، آش جوشپره، و پیراشکی در این دسته قرار می‌گیرند.
مترادف‌ها:
- غذای شکم‌پر: اصطلاحی عامیانه برای این غذاها.
جمله: «غذای شکم‌پر مانند سمبوسه در فرهنگ‌های مختلف محبوب است.»
آمار و ارقام:
طبق مطالعه‌ای از مرکز مطالعات خاورمیانه هاروارد (۲۰۲۱)، بیش از ۸۰٪ خوراک‌های دربار گورکانی هند ریشه در آشپزی ایرانی دارند، از جمله سمبوسه که در قرن سیزدهم توسط بازرگانان خراسانی به هند برده شد. اولین اشاره به سمبوسه در تاریخ بیهقی (قرن یازدهم، حدود ۱۰۰۰ سال پیش) ثبت شده است. همچنین، اولین دستور پخت سمبوسه در هند در نعمتنامه نصیرالدین شاهی (قرن شانزدهم، حدود ۵۰۰ سال پیش) آمده است. آش جوشپره در سال ۱۳۹۹ در فهرست آثار معنوی میراث فرهنگی ایران ثبت شده است.
